Thân Đức Nam: Từ cậu bé bán kem đến 'ông Tổng' Cienco 5

Người đàn ông này có sức hấp dẫn đến kỳ lạ, ngay từ cái chất giọng Quảng Nam mạnh mẽ đầy sức thuyết phục cho đến tính cách thẳng thắn và cởi mở dễ cho ta cảm nhận thấy sự nhanh nhạy, quyết đoán của một con người thông minh và từng trải. Và ở anh, người ta thấy tư chất của một doanh nhân hiện đại. Anh là Thân Đức Nam - Tổng Giám đốc Tổng Công ty xây dựng công trình giao thông 5 (CIENCO 5).

Ông Thân Đức Nam - Tổng Giám đốc CIENCO 5

Ký ức tuổi thơ

Thân đức Nam sinh ngày 5/1/1958 tại Điện An, Điện Bàn tỉnh Quảng Nam - mảnh đất quê hương có bề dày truyền thống anh hùng cách mạng. Lớn lên trong một gia đình bần nông, lại đông anh em, vì vậy những năm tháng tuổi thơ của nam cũng đầy cơ cực. Những tháng ngày cắp sách đi học, cũng là những tháng ngày cha anh đạp xích - lô vất vả để kiếm tiền nuôi gia đình. Điều ấy đã nhen lên trong tâm trí cậu bé Nam một ý thức sớm tự lập. Sau những buổi đến trường, Nam không vui chơi như những bạn bè cùng trang lứa mà xin cha cho đi bán kem để kiếm tiền mua giấy bút đi học, cũng là đỡ đần gánh nặng cho cha. Ký ức mà cho đến tận bây giờ vị Tổng Giám đốc này vẫn còn nhớ như in trong tâm trí của mình, đó là:“Những buổi trưa đi bán kem trên những con đường trải nhựa nóng rộp hai bàn chân từ thị xã Hội An về đến Điện An”. Cũng chính vì kí ức tuổi thơ của anh với những tháng ngày cơ cực ấy đã luôn là một động lực để anh vượt qua bao gian lao vất vả của cuộc đời.

Lửa thử vàng…

Anh cũng như bao thanh niên lúc bấy giờ, học xong là lên đường làm nghĩa vụ quân sự. Chính những tháng ngày trong quân ngũ đã trui rèn cho anh một nghị lực biết khao khát vươn lên để chinh phục những đỉnh cao trong cuộc sống. “Không những làm vì mình mà còn làm cho cả mọi người”, đó luôn là niềm trăn trở từ sâu thẳm trái tim anh. Với tố chất nhanh nhạy cộng với bản lĩnh đó, sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự, anh đã chọn cho mình con đường lập nghiệp đầy thử thách: “kinh doanh”. Bước đầu chỉ là làm nhỏ lẻ từ những mớ thiết bị nhập ngoại cũ kỹ rồi dần dần anh đã thành lập được Công ty riêng và hoạt động ngày một vươn xa… Cho đến một ngày Công ty của anh vươn ra đến tận Quảng Ninh (nơi anh đã phải vượt qua biết bao thử thách, cũng là nơi đã cho anh những trái ngọt đầu đời...). Thời gian anh làm việc tại Công ty của mình ở Quảng Ninh cũng là lúc anh đã lọt vào tầm ngắm của ông Tuân - Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xây dựng Công trình giao thông 5. Biết anh là người có tài năng thực sự nên ông Tuân đã mời anh về làm giám đốc Chi nhánh CIENCO 5 tại Quảng Ninh. Đây cũng chính là ước nguyện được thử sức mình trong môi trường kinh doanh của Nhà nước bấy lâu của anh. Tuy nhiên mọi việc chẳng dễ dàng chút nào, chỉ với hai bàn tay trắng quả là một thách thức vô cùng lớn đối với anh. Với hàng đống khó khăn trước mắt, một câu hỏi được đặt ra với anh: “Bằng lòng với những gì đã có hay chấp nhận đương đầu với thử thách để tiến xa hơn...?”. Anh vẫn còn một đường rút lui an toàn là trở về công ty tư của anh. Nhưng, như thế đâu phải là tính cách trong con người anh, càng khó càng phải làm cho bằng được, có thế những cái mình làm được mới có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Đó cũng còn là ước nguyện của anh, có khó khăn mới biết sức mình. Nghĩ là làm, từ một con số không tròn trịa, với một ý chí sắt đá, anh bắt đầu xây dựng lại đội ngũ CBCNV. Chi nhánh lúc đầu chỉ có 10 người lại chưa có trụ sở nên phải đi thuê để có nơi làm việc. Tất cả tiền thuê trụ sở, tiền trả lương nhân viên lúc bấy giờ anh đều phải một mình lo lắng, vay mượn mới có. Rồi công việc cũng được tiến hành. Sau một thời gian tìm kiếm các dự án, cuối cùng anh cũng nhận được dự án lấn biển Vựng Đâng. Chấp nhận dự án này cũng đồng nghĩa với việc chấp nhận khó khăn, chẳng khác gì nhảy vào lửa bởi dự án này đã có mấy công ty rất mạnh từ Hà Nội, Quảng Ninh đấu thầu nhưng không thực hiện nổi nên đã phải bỏ đi. Với niềm tin, khát khao thử sức trong môi trường mới, cương vị mới cộng với sự tính toán, anh nhận thấy mặc dù khó khăn nhưng nếu tính toán dự liệu tốt thì dự án này vẫn đem lại lợi nhuận cao. Quyết là làm và đúng như dự tính, công ty anh đã thành công ngay từ dự án ban đầu này. Dự án Vựng Đâng thành công, nhiều người cho rằng anh may mắn, cho rằng anh có được địa lợi, thiên thời. Cũng có thể, nhưng với anh, anh luôn nghĩ yếu tố con người là quan trọng, bởi có dễ dàng thì không cớ gì các công ty có tiềm năng mạnh phải chùn bước ra đi. Sau dự án này, anh đã rút ra được nhiều kinh nghiệm quý báu, đồng thời công ty của anh cũng đã dần lấy được uy tín của khách hàng.

Lúc này Công ty 507 (thuộc CIENCO 5) đang có nguy cơ phá sản nên lãnh đạo Tổng Công ty quyết định sáp nhập 507 với chi nhánh Quảng Ninh. Lại một khó khăn thách thức nữa đang chờ đợi và anh trở thành giám đốc 507 từ đó. Dám nghĩ dám làm, năng động trong những bước đi táo bạo, Công ty 507 do anh làm giám đốc đã không chỉ lấy lại được hình ảnh của mình mà còn trở thành một thương hiệu mạnh, một công ty có uy tín không chỉ ở quảng ninh.

Khi 507 của anh đang “ăn nên làm ra” cũng là lúc CIENCO 5 rơi vào khó khăn do sự yếu kém của nhiều đơn vị thành viên. Tổng CTXDCTGT - 5 đứng trước môt phen “nước, lửa”… Trước tình thế đó, nhận thấy anh là người có năng lực nên bộ GTVT đã điều anh về giữ chức vụ TGĐ để giải quyết những khó khăn và đưa Tổng Công ty đi lên. Thêm một cơ hội nữa cho anh nhưng nó không ngọt ngào, không dễ chấp nhận chút nào cả. Đi hay ở lại?... Lãi hay lỗ?... Có nhảy vào lửa một lần nữa hay không? Những câu hỏi không dễ gì trả lời!.. Nhưng không cần trả lời, không cần đắn đo bởi “khó đến mấy cũng phải làm cho bằng được”, đó chính là tính cách của anh.

Làm việc vì danh dự

“Làm trai đứng ở trong trời đất, phải có danh gì với núi sông”... Cái điều mà cụ Nguyễn Công Trứ canh cánh ấp ủ ngày xưa ấy, giờ đây lại đang hiện hữu trong anh. Nhưng để có được cái “danh” hiện hữu ấy không đơn giản một chút nào. Một lần nữa, anh phải bắt tay làm lại chẳng phải từ không nữa mà là từ số âm. Việc đầu tiên anh làm là xác định rõ số lỗ thực của đơn vị chứ không chỉ dựa vào số liệu báo cáo, kịp thời khoanh vùng chính xác những đơn vị làm ăn thua lỗ để có những biện pháp khắc phục cụ thể riêng. Bước tiếp theo là xốc lại đội hình, xắp xếp và ổn định tổ chức từ tổng công ty đến các đơn vị thành viên. Đồng thời, bảo đảm duy trì và khôi phục hoạt động sản xuất - kinh doanh của các đơn vị khó khăn về mặt tài chính. Mặt khác, cũng phải tập trung lực lượng nhanh chóng để hoàn thành dứt điểm một số dự án trọng điểm của bộ để dần khôi phục niềm tin ở trên. Song song với việc tháo gỡ, anh mạnh dạn cho tiến hành triển khai những dự án kinh doanh địa ốc, đã mang lại hiệu quả kinh tế rất cao, giúp đơn vị tháo gỡ, ổn định dần về tài chính và việc làm. Dự án xây dựng thuỷ điện bước đầu cũng đã đem lại nguồn thu, có hiệu quả kinh tế lâu dài... nhờ có những quyết sách đúng đắn nên CIENCO 5 đã dần qua cơn nguy khốn. Nhớ lại những ngày mới đặt chân về CIENCO 5, anh tâm sự: “Khi mới về, anh em trong đơn vị còn chưa tin tưởng, nhiều người nhìn tôi với ánh mắt dò xét. Nhiều anh em khác lại muốn “bỏ của chạy lấy người” vì thấy CIENCO 5 quá khó khăn… Lúc bấy giờ trong tôi chỉ có một suy nghĩ: Trong cuộc đời phải làm được một việc gì có ý nghĩa. Với tôi, nếu chỉ để lo cho cuộc sống gia đình thì không phải là chuyện lớn bởi Công ty Nam Việt Á của gia đình tôi vẫn đang làm ăn rất có hiệu quả. Nhưng cũng như bao người đàn ông khác, đến một lúc nào đó cũng phải làm một việc gì đó không phải vì tiền mà vì… danh dự. Càng khó càng phải làm, muốn vượt qua khó khăn không có cách nào khác là phải nhảy vào nó” - anh bộc bạch.

Ngồi nói chuyện với anh không lâu nhưng tôi thấy anh không bao giờ chịu ngồi yên một chỗ, năm lần bảy lượt anh đứng lên ngồi xuống giải quyết các công việc một cách nhịp nhàng, chính xác. Đúng với tính cách năng động rất… sẵn sàng đương đầu với khó khăn thử thách của anh.

Chất vàng… toả sáng

Khi khó khăn đã dần qua đi, người ta lại thấy anh bận rộn với những dự án mới. Không khí làm việc của CIENCO 5 hôm nay cũng đã có những chuyển biến tích cực. Xây dựng các công trình giao thông là lĩnh vực truyền thống của Tổng Công ty nhưng nó mang lại hiệu quả thấp. Cho nên Tổng Công ty đã có sự chuyển hướng mạnh mẽ sang lĩnh vực kinh doanh điạ ốc. Và chỉ sau một thời gian ngắn, CIENCO 5 đã khởi công và triển khai thực hiện hàng loạt dự án kinh doanh địa ốc như: Khu đô thị Phú Mỹ An (Đà Nẵng), dự án Phước Trạch - Phước Hải (hội An), khu dịch vụ 3,5ha tại đường 3-2 (TP Hồ Chí Minh), khu dân cư trung tâm thương mại phía bắc Phan Thiết (Bình Thuận)… đặc biệt, việc triển khai thực hiện tốt dự án Phú An (Cần Thơ) đã tạo tiếng vang lớn cho Tổng Công ty. Trong những lần tham gia đấu thầu, có không ít vụ đã in đậm tính quyết đoán, nhanh nhạy của anh. Điển hình phải kể đến vụ mở thầu khu dịch vụ 3,5ha tại đường 3 - 2 TP Hồ Chí Minh. Anh nhớ lại:“Nghe tin TP Hồ Chí Minh mở thầu khu vực này, tôi cùng một số anh em trong đơn vị vào ngay để tham gia. Qua tính toán sơ bộ, nếu chấp nhận tham gia đấu thầu ở mức 600 tỷ đồng (tính ra là 17 triệu đồng/mét vuông) thì khi thắng thầu vị trí đó bán ra thấp nhất cũng là 20 triệu đồng/mét vuông. Khi nói ra dự tính của tôi, anh em đều tin rằng bỏ thầu ở mức ấy hy vọng thắng, nhưng lấy đâu ra số tiền lớn như vậy để nộp thầu! Tôi nghĩ ngay nếu thắng thầu chỉ phải nộp trước 10% giá trị, với 60 tỷ đồng ấy cũng có thể lo được. Đúng như dự đoán, chúng tôi đã thắng gói thầu đó và đồng thời cũng vay được 150 tỷ đồng để chuẩn bị triển khai dự án. Lô đất cũng đã nhanh chóng được bán hết với giá thấp nhất là 21triệu đồng/mét vuông. Lợi nhuận đem lại cho công ty là 120 tỷ đồng”.

… Và một trái tim đập nhịp yêu thương

Là người đứng đầu của một Tổng Công ty lớn, điều anh đem lại không chỉ ở những kết quả trong kinh doanh mà anh cũng luôn quan tâm đến yếu tố con người, phát huy và tận dụng tối đa năng lực của toàn thể CBCNV trong tổng công ty. Hiện nay, toàn tổng công ty có 13.500 CBCNV. Tuy còn nhiều khó khăn nhưng lãnh đạo Tổng Công ty cũng đã tạo điều kiện thật tốt để mọi người đảm bảo cuộc sống với thu nhập bình quân 1.100.000đ/người/tháng. Và anh luôn là người gương mẫu cho tình đoàn kết, cho những cố gắng nỗ lực vươn lên. Giờ đây, khi đã là một doanh nhân thành đạt, dù rất bận rộn với công việc của mình song anh vẫn quan tâm đến những hoàn cảnh khó khăn, những gia đình chính sách, những trẻ em lang thang cơ nhỡ… anh tâm sự: “Từ nhỏ tôi đã có một tuổi thơ cơ cực, cái ký ức đó luôn nhắc nhở tôi rằng dù mình có thành đạt đến như thể nào đi chăng nữa cũng phải nhớ đến những con người, những số phận không may mắn trong đời”.

Có được một vị Tổng Giám đốc như anh, tôi tin rằng CIENCO 5 không chỉ sớm khẳng định lại được thương hiệu của mình mà còn không ngừng phát triển mạnh hơn và tôi cũng tin rằng cá nhân anh còn tiến những bước dài hơn nữa!...

Hữu Cường

Doanh nhân Việt Nam xưa & nay